KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA HAKKINA SAHİP OLANLAR
- Ana-baba
- Çocuk
- 3.kişiler
Ana ve babadan her biri, velâyeti altında bulunmayan veya kendisine bırakılmayan çocuk ile uygun kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkına sahiptir.
Olağanüstü hâller mevcutsa, çocuğun menfaatine uygun düştüğü ölçüde çocuk ile kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkı diğer kişilere, özellikle hısımlarına da tanınabilir.
Ana ve baba için öngörülen sınırlamalar üçüncü kişiler için kıyas yoluyla uygulanır.
Kişisel ilişki kurma hakkı yalnız ana babaya tanınmış bir hak değildir.
Çocuk da isterse ana-baba ile veya 3.kişiler ile kişisel ilişki kurabilir.
Bu hak, evlilik içi, evlilik dışı, evlat edinilen çocukların tümü açısından söz konusudur.
KİŞİSEL İLİŞKİ KURMA HAKKININ ŞARTLARI
Mahkemenin çocukla 3.kişi arasında kişisel ilişki kurulmasına karar verebilmesi için bu şartların varlığı aranır.
- Çocuğun yararı
- Olağanüstü hallerin bulunması
- 3.kişinin mahkemeden talebi
Hakim burada çocuğun menfaatini gözetmeli, ilişki kurulmasının çocuğa katacaklarını araştırmalı ve çocuğu dinleyerek fikrini de almalıdır.
Çocuğun bu kişilerle ilişkide olması manevi yönden bir zorunluluk gerektiriyorsa olağanüstü hal olarak kabul edilir ve hakim bu kişiler ile kişisel ilişki kurulmasına izin verecektir.
Ana babanın ve üçüncü kişilerin çocukla kişisel ilişki kurabilmeleri ancak mahkeme kararıyla mümkündür.
Kişisel ilişkiye yönelik olarak mahkeme kararıyla bir düzenleme yapılıncaya kadar, velâyet hakkına sahip veya çocuk kendisine bırakılmış kişinin rızası dışında kişisel ilişki kurulamaz.
ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASININ SINIRLARI
TMK 324.MADDE
Ana ve babadan her biri, diğerinin çocuk ile kişisel ilişkisini zedelemekten, çocuğun eğitilmesi ve yetiştirilmesini engellemekten kaçınmakla yükümlüdür.
Kişisel ilişki sebebiyle çocuğun huzuru tehlikeye girer veya ana ve baba bu haklarını birinci fıkrada öngörülen yükümlülüklerine aykırı olarak kullanırlar veya çocuk ile ciddî olarak ilgilenmezler ya da diğer önemli sebepler varsa, kişisel ilişki kurma hakkı reddedilebilir veya kendilerinden alınabilir.
KİŞİSEL İLİŞKİKURULMASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Çocukla kişisel ilişki kurulması, değiştirilmesi ve kaldırılması konusunda görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir.
Aile mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi sıfatıyla davaya bakar.
Yetkili mahkeme çocuğun yerleşim yeri mahkemesidir.
KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASI KARARININ İCRASI
İİK 25/a
Çocukla şahsi münasebetlerin düzenlenmesine dair ilam hükmünün yerine getirilmesi talebi üzerine icra memuru, küçüğün ilam hükümleri dairesinde lehine hüküm verilen tarafla şahsi münasebette bulunmasına mani olunmamasını; aksi halde ilam hükmünün zorla yerine getirileceğini borçluya 24 üncü maddede yazılı şekilde bir icra emri ile tebliğ eder.
Bu emirde ilam hükmüne aykırı hareketin 341 inci maddedeki cezayı müstelzim olduğu da yazılır.
Borçlu bu emri tutmazsa ilam hükmü zorla yerine getirilir.
Borçlu alacaklının şikayeti üzerine ayrıca 341 inci maddeye göre cezalandırılır.
Mahkeme kararına rağmen velayet hakkına sahip olan kimseler 3.kişinin çocukla kişisel ilişki kurmasına izin vermez, engel olacak davranışlarda bulunursa diğer taraf icra takibi başlatabilir.
İcra müdürlüğü tarafından borçluya icra emri gönderilir.
Bu icra emrinde kişisel ilişki kurulmasına engel olunmaması gerektiği, devam olunması halinde mahkeme kararının zorla yerine getirilebileceği bildirilir.
Kararın icrasını zorlaştıran engel olmaya çalışan kişiler, şikayet edilmesi durumunda 6 aya kadar hapis cezası ile karşılaşabilir.
ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASI KARARLARININ İCRASI SIRASINDA UZMAN BULUNDURMA ZORUNLULUĞU
Çocukların teslimine ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair ilâmların icrası, icra müdürü ile birlikte Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından görevlendirilen sosyal çalışmacı, pedagog, psikolog veya çocuk gelişimcisi gibi bir uzmanın, bunların bulunmadığı yerlerde bir eğitimcinin hazır bulunması suretiyle yerine getirilir.
