Boşanmada mal paylaşımı, boşanma davasının kesinleşmesinden sonra mal paylaşımı davası ile olur. Mal paylaşımı davası boşanma davası ile birlikte açılamaz ancak boşanma davası devam ederken açılmış olması halinde ise boşanma davasının neticelenmesine kadar mal paylaşımı davası bekletici mesele olarak kabul edilir.
2002 yılında kabul edilen Türk Medeni Kanunu göre yasal mal rejimi “edinilmiş mallara katılma rejimi” olarak kabul edilmektedir. 2002 yılından önce kabul edilen ise” mal ayrılığı rejimi” idi. Bu sebepten ötürü 2002 yılı öncesi evliliklerde mal aylığı rejimi geçerli olurken 2002 ve devamında gerçekleşen evliliklerde edinilmiş mallara katılma rejimi söz konusu olacaktır. Türk hukuk sisteminde sözleşme özgürlüğü esas olduğundan eşler 2002 öncesinde yapılan evlilikler için de (geçmişe etkili olarak) edinilmiş mallara katılma rejimini kabul edebildikleri gibi mal rejimi sözleşmesiyle kanunda belirlenen diğer rejimlerden birini de kabul edebilirler. Yine belirtmek gerekir ki taraflar, istedikleri mal rejimini ancak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilirler.
Mal ayrılığı rejiminde satın alınan mallar kimin üzerine kayıtlıysa mal ona ait sayılırken edinilmiş mallara katılma rejiminde eşlerin evlilik birliği içerisinde elde ettiği mallar kural olarak yarı yarıya paylaştırılır. Tabi bu noktada bazı istisnalar mevcuttur. İstisna noktasında karşımıza “kişisel mal” ve “edinilmiş mal” kavramları çıkmaktadır.
EŞLERİN KANUNİ EDİNİLMİŞ MALLARI
MK 219/1, edinilmiş malları “her eşin mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleri” olarak tanımlamaktadır ve ikinci fıkrada edinilmiş malların genel örnekleri sayılmaktadır.
- Eşlerin çalışmasının karşılığı olan edimler,
- Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
- Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
- Kişisel malların gelirleri,
- Edinilmiş malların yerine geçen değerler.
EŞLERİN KANUNİ KİŞİSEL MALLARI
MK 220’ye göre aşağıda belirttiklerimiz, kanun gereğince kişisel maldır.
- Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
- Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
- Manevi tazminat alacakları,
- Kişisel mallar yerine geçen değerler.
Yukarıda saydıklarımız tahdidi olmamakla beraber nelerin kişisel mal olacağını eşler sözleşme yaparak da kararlaştırabilir.
KİŞİSEL MAL OLDUĞUNU NASIL İSPAT EDERİM?
Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden taraf iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır. Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir. (TMK 222) Türk Medeni Kanunu madde 222 gereğince ispat, kişisel mal olduğunu iddia eden tarafa aittir.
MAL PAYLAŞIMINDA ZAMANAŞIMI VAR MIDIR?
Mal paylaşımı davası boşanma davası kesinleştikten sonra on yıl içerisinde açılmalıdır. Bu süre geçtikten sonra dava açmak isteyen taraf bu hakkını kullanamayacaktır.
